Zamiana kary grzywny na karę pozbawienia wolności – co warto wiedzieć?
Zamiana kary grzywny na karę pozbawienia wolności to procedura uregulowana w polskim prawie, która może dotknąć osoby niemogące wywiązać się z obowiązku zapłaty nałożonej grzywny. W artykule wyjaśniamy, w jakich sytuacjach sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności, jakie formalności należy spełnić oraz jakie możliwości mają skazani, aby uniknąć osadzenia w zakładzie karnym. Poruszamy również kwestie związane z instytucją „wykupienia się” z orzeczonej kary, analizując dostępne środki prawne oraz sposoby na uniknięcie kary pozbawienia wolności w praktyce.
Warunki formalne
Zgodnie z art. 46 § 1-3 kodeksu karnego wykonawczego, w sytuacji, w której egzekucja grzywny okazała się bezskuteczna lub z okoliczności sprawy wynika, że byłaby ona bezskuteczna, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności. Skazany musi złożyć oświadczenie, że nie wyraża zgody na podjęcie pracy społecznie użytecznej zamienionej na podstawie art. 45 kodeksu karnego wykonawczego albo uchyla się od jej wykonania, lub zamiana grzywny na pracę społecznie użyteczną jest niemożliwa lub niecelowa.
Wtedy sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności, przyjmując, że 1 dzień pozbawienia wolności jest równoważny 2 stawkom dziennym grzywny. Niemniej zastępcza kara pozbawienia wolności nie może przekroczyć 12 miesięcy oraz górnej granicy kary pozbawienia wolności za dane przestępstwo. W sytuacji, gdy przepis prawa karnego materialnego nie przewiduje za dane przestępstwo kary pozbawienia wolności (np. tylko karę grzywny, ograniczenia wolności), górna granica zastępczej kary pozbawienia wolności nie może przekroczyć 6 miesięcy. W przypadku grzywny określonej kwotowo, jeden dzień pozbawienia wolności jest równoważny grzywnie w kwocie od 20 do 4.000 złotych.
Natomiast zgodnie z art. 46 § 4 kodeksu karnego wykonawczego, w sytuacji, gdy grzywna została uiszczona lub ściągnięta w drodze egzekucji tylko w części albo tylko w części została wykonana w formie pracy społecznie użytecznej, sąd, zarządzając wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności, określa jej wymiar.
Jeżeli mimo złożonego oświadczenia na piśmie, skazany uchyla się od wykonania pracy społecznie użytecznej to sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności.
Ponadto w momencie, gdy skazany odbył już część prac społecznych, a uchyla się od wykonania pozostałej części prac, sąd określa wymiar pozostałej do wykonania pracy społecznie użytecznej lub zastępczej kary pozbawienia wolności, kierując się zasadami określonymi w art. 45 § 1 i 3 kodeksu karnego wykonawczego oraz art. 46 § 2-4 kodeksu karnego wykonawczego. (art. 48a § 3 kodeksu karnego wykonawczego.).
Uwaga!
W sprawach dotyczących egzekucji grzywien, kar pieniężnych, opłat sądowych i kosztów postępowania w postępowaniu cywilnym, stosuje się przepisy kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu egzekucyjnym. W postępowaniu cywilnym, sąd wymierzając karę grzywny orzeknie jednocześnie – na wypadek niezapłacenia – zamianę grzywny na areszt, licząc jeden dzień aresztu od pięciu złotych do stu pięćdziesięciu złotych grzywny.
Jak uwolnić się od zamiany kary grzywny na zastępczą karę pozbawienia wolności?
Skazany powinien zapłacić grzywnę w trybie natychmiastowym wówczas nie dojdzie do osadzenia w zakładzie karnym.
Skazany może także złożyć stosowne zażalenie na zamianę kary grzywny na karę zastępczą (termin 7 dni). Składając zażalenie można kupić sobie trochę czasu na zebranie pieniędzy. W zażaleniu można zadeklarować odbywanie prac społecznych zamiast zastępczej kary pozbawienia wolności. Wraz z zażaleniem warto złożyć wniosek o rozłożenie grzywny na raty. Jeśli okoliczności wskazane we wniosku będą wskazywać na to, że sytuacja skazanego uległa istotnej zmianie i realne jest wykonanie grzywny w ratach jest szansa na uchylenie przez sąd zastępczej kary pozbawienia wolności.
W jaki sposób ,,wykupić się’’ od orzeczonej kary?
W sytuacji, gdy ktoś jest poszukiwany w postępowaniu, które nie zostało jeszcze zakończone wydaniem chociażby nieprawomocnego wyroku, to można starać się o uzgodnienie kary pieniężnej. Należy negocjować z prokuratorem lub sądem i postarać się, by dostać większą karę pieniężną, ale za to uniknąć kary nie wolnościowej (pozbawienia wolności).
Jeżeli skazano kogoś na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, to w zasadzie można powiedzieć, że miało się szczęście, ponieważ często na wniosek kuratora lub pokrzywdzonego sąd odwiesza wyrok tzn. wydaje postanowienie o zarządzeniu wykonania kary pozbawienia wolności. Następnie należy postarać się o złożenie wniosku o zamianę kary pozbawienia wolności w zawieszeniu na grzywnę.
W celu uniknięcia wykonania kary pozbawiania wolności należy wziąć osobisty udział w posiedzeniu, na którym istnieje możliwość „odwieszenia” jej wykonania.
Obowiązujące obecnie przepisy nie przewidują możliwości „wykupienia się” od bezwzględnej kary pozbawienia wolności. W takim przypadku można starać się jedynie złożyć wniosek o odroczenie wykonania kary, o przeniesienie wykonania wyroku za granicę lub o ułaskawienie.
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w tej lub podobnej sprawie, skontaktuj się ze mną pod numerem +48 537 230 390 lub mailowo: kancelaria@sienkoipartnerzy.pl.
Zdecydowanie warto skonsultować swoją sprawę z adwokatem, który posiada doświadczenie w danego rodzaju sprawach. Z przyjemnością pomogę Ci zrozumieć wszelkie zagadnienia związane z Twoją sprawą.
Pozdrawiam,
Adwokat Piotr Sieńko
