Tematyka przedmiotowego artykułu pozwoli Państwu – naszym czytelnikom – zapoznać się bliżej z tak często przedstawianym przez prokuratorów zarzutem udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, które to przestępstwo zostało stypizowane w art. 258 Kodeksu Karnego.
Czym jest zorganizowana grupa przestępcza?
W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, iż o zorganizowanej grupie przestępczej możemy mówić w przypadku, gdy uczestniczą w niej co najmniej 3 (trzy) osoby, których to celem jest popełnianie określonych przestępstw lub też popełnianie przestępstw o luźnym związku. Zatem, nie jest koniecznym, aby w tak utworzonej grupie przestępczej każda osoba posiadała jedną, stałą rolę i w niej pozostawała podczas istnienia tejże grupy. Jednakże, rola każdej z tych osób musi cechować się większym stopniem konkretyzacji, aniżeli przy zwykłym współsprawstwie. Co ciekawe, za udział w zorganizowanej grupie przestępczej nie muszą zostać skazane jednak co najmniej trzy osoby, może zdarzyć się tak, że skazanie nastąpi nawet tylko do jednej osoby, lecz musi zostać jej udowodniony udział w zorganizowanej grupie przestępczej. W praktyce jednak zorganizowana grupa przestępcza posiada pionową hierarchię, na czele której znajduje się jednostka lub grupa osób decyzyjnych, kierujących przedsięwzięciem ukierunkowanym na popełnianie przestępstw. Jednakże, jest możliwość istnienia zorganizowanej grupy przestępczej o poziomej strukturze, wówczas nie istnieje wyraźnie wyodrębniony ośrodek decyzyjny – jak to ma miejsce w pierwszym przypadku.
Zagadnienie zorganizowanej grupy przestępczej jest na tyle złożone, że pomocne w ustaleniu – czy faktycznie kilkoro osób popełniających określone przestępstwa działało w w jej ramach – mogą stać się psychologowie, którzy mogą ustalić faktyczne powiązania, więzi pomiędzy członkami grupy, posiadany, wspólny cel, który stanowił motywację do popełniania czynów zabronionych. Przy określaniu istnienia zorganizowanej grupy przestępczej niebagatelne znaczenie mają także wiadomości specjalne z zakresu socjologii, które pomogą ustalić, czy członkowie grupy wyznają tożsame wartości, a także czy zachowują tak charakterystyczną hermetyczność i odrębność od społeczeństwa.
Warto także mieć na uwadze, że zarzut zorganizowanej grupy przestępczej niejednokrotnie niesie za sobą negatywne konsekwencje jeszcze podczas postępowania przygotowawczego – zastosowanie najsurowszego środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania.
W literaturze i orzecznictwie funkcjonuje przekonanie, że do przypisania udziału w zorganizowanej grupie przestępczej nie jest niezbędna znajomość wszystkich, czy nawet kluczowych jej członków, czy też szczegółów organizacyjnych grupy i mechanizmów jej funkcjonowania.
* zagadnienie opracowane na podstawie Komentarza Kodeksu Karnego, M.Budyn-Kulik, P. Kozłowska-Kalis, M. Kulik, M. Mozgawa; art. 258 KK, wyd. 11, Warszawa 2023.
Odpowiedzialność karna za udział w zorganizowanej grupie przestępczej
Z treści omawianego przepisu tj. art. 258 Kodeksu Karnego wynika, iż udział w zorganizowanej grupie przestępczej zagrożonym jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
UWAGA! W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że przepis ten uległ zmianie z dniem 1 października 2023 r., i od tej pory obowiązuje już w zmienionym kształcie. Jednakże, gdy zarzut zorganizowanej grupy przestępczej opiera się na czasookresie sprzed wejścia w życie wspomnianej nowelizacji, a wyrokowanie odbywa się już pod rządami nowej ustawy, wówczas przy zastosowaniu art. 4 Kodeksu Postępowania Karnego wobec oskarżonego może zostać orzeczona kara przy zastosowaniu jeszcze uprzednio obowiązującej ustawy karnej, na mocy której udział w zorganizowanej grupie przestępczej zagrożony był karą pozbawienia wolności w wymiarze od 3 miesięcy do lat 5.
Warunkiem umożliwiającym skorzystanie z treści poprzednio obowiązujących przepisów (podczas gdy obowiązuje już nowa ustawa karna) jest kryterium ustawy względniejszej wobec sprawy – nie bierzemy tutaj pod uwagę jedynie możliwości orzeczenia kary w mniejszym wymiarze, ale także inne instytucje prawa karnego, które możemy zastosować, jak chociażby skorzystanie z warunkowego umorzenia postępowania.
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w tej lub podobnej sprawie, skontaktuj się ze mną pod numerem +48 537 230 390 lub mailowo: kancelaria@sienkoipartnerzy.pl.
Zdecydowanie warto skonsultować swoją sprawę z adwokatem, który posiada doświadczenie w danego rodzaju sprawach. Z przyjemnością pomogę Ci zrozumieć wszelkie zagadnienia związane z Twoją sprawą.
Pozdrawiam,
Adwokat Piotr Sieńko
