Umorzenie kwoty pieniężnej z tytułu przepadku korzyści majątkowej – Adwokat Poznań

Adwokat Poznań

Przepadek korzyści majątkowej i umorzenie - informacje ogólne

 

Zajmując się tematyką umorzenia kwoty pieniężnej z tytułu przepadku korzyści majątkowej pochodzącej z przestępstwa, odniosę się w artykule do orzecznictwa (linii orzeczniczej) Sądu Najwyższego przytaczając, co w tej materii uważa Sąd Najwyższy oraz inne sądy polskie.

 

W myśl przyjętej linii orzeczniczej ,,korzyścią majątkową jest wszelkie przysporzenie w majątku lub zmniejszenie jego pasywów mające wartość ekonomiczną, czyli możliwą do wyrażenia w pieniądzu’’ (patrz: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1977 roku, sygn. akt VII KZP 16/76).

 

Zgodnie z art. 45 § 1 k.k.,, możliwy jest przepadek nie tylko korzyści majątkowej pochodzącej bezpośrednio, ale także pochodzącej pośrednio z przestępstwa. Majątkową korzyść pośrednią można zdefiniować jako całość korzyści uzyskanych z obrotu przedmiotami, prawami majątkowymi, wierzytelnościami etc., pochodzącymi z przestępstwa, łącznie z uzyskanym przez sprawcę zyskiem ‘’ (patrz: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 października 2018 roku, sygn. akt II AKa 231/18).

 

,,Ratio legis art. 45§1 k.k. sprowadza się do tego, że sprawca powinien być pozbawiony korzyści majątkowej, którą osiągnął w rezultacie popełnienia przestępstwa. Zarówno wtedy, gdy pozostaje ona w jego dyspozycji w postaci konkretnych przedmiotów, w tym środków płatniczych, jak i wtedy, gdy w toku postępowania karnego nie ustalono, że sprawca posiada materialny substrat korzyści. Znaczenie ma to tylko, jaką korzyść sprawca efektywnie pozyskał, a nie to jak z nią postąpił, w szczególności czy włada nią w czasie orzekania przez sąd w procesie karnym’’ (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 października 2017 roku, sygn. akt V KK 189/17).

 

 

Adwokat Piotr Sieńko - Kancelaria Adwokacka Sieńko Pięta i partnerzy Poznań
Adwokat Piotr Sieńko - Kancelaria Adwokacka Sieńko Pięta i partnerzy Poznań

Podział kompetencji sądu i urzędu skarbowego w sprawach przepadku korzyści majątkowej

Warto wskazać, że Sąd Najwyższy uznał, iż orzekanie na podstawie art. 206 § 3 kodeksu karnego wykonawczego. w przedmiocie umorzenia kwoty pieniężnej z tytułu środka karnego przepadku korzyści majątkowej należy do kompetencji sądu pierwszej instancji lub innego sądu równorzędnego. Rozstrzygnięcie w przedmiocie rozłożenia na raty lub umorzenia kwoty pieniężnej orzeczonej tytułem przepadku stanowi „daleko posuniętą korektę prawomocnego orzeczenia sądu powszechnego”, wobec czego trudno jest zgodzić się z poglądem jakoby 14 właściwym był tutaj urząd skarbowy. Upoważnienie organu pozasądowego do wydawania takich rozstrzygnięć, w trybie wymykającym się spod kontroli instancyjnej właściwego sądu, kolidowałoby bowiem z powagą rzeczy osądzonej w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania karnego (patrz: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2012 roku, sygn. akt I KZP 16/12).

 

Natomiast jeśli wykonaniu podlega orzeczony prawomocnym wyrokiem przepadek przedmiotów pochodzących z popełnienia przestępstwa lub przedmiotów które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa, sąd powinien postąpić w myśl art. 187 k.k.w., to znaczy niezwłocznie po uprawomocnieniu się wyroku przesłać urzędowi odpis tego wyroku lub wyciąg w celu przeprowadzenia egzekucji według przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (art. 27 k.k.w.). Jeśli natomiast orzeczono przepadek równowartości wymienionych przedmiotów (art. 44 § 4 k.k.), sąd powinien – zgodnie ze stosowanym odpowiednio w takim wypadku art. 206 § 1 k.k.w. – wezwać osobę zobowiązaną do uiszczenia kwoty stanowiącej ową równowartość.

 

Analogiczne rozumowanie można przeprowadzić w odniesieniu do kwestii rozkładania na raty podlegającej uiszczeniu kwoty równowartości przedmiotów podlegających przepadkowi. Brak jest powodów, dla których to urząd skarbowy, a nie sąd miałby podejmować decyzje w przedmiocie rozkładania na raty podlegającej uiszczeniu kwoty stanowiącej równowartość orzeczonego przepadku. Według art. 206 § 1 k.k.w. odpowiednio stosuje się nie tylko § 1 tego przepisu, ale także jego § 2. Przepis ten nie tylko przesądza o tym, że omawianą tu kwotę pieniężną można rozłożyć na raty, ale także o tym, że decyzje w tym przedmiocie podejmuje sąd. Wynika to bowiem z art. 49 – 51 k.k.w., do których odpowiedniego stosowania – z zastrzeżeniem skróconego okresu rozłożenia na raty do 6 miesięcy – odsyła z kolei art. 206 § 2 k.k.w.

 

Powyższe nie oznacza, iżby w wypadku ściągnięcia równowartości orzeczonego przepadku ustawodawca nie przewidział roli urzędu skarbowego. Egzekucja, o której mowa w art. 27 k.k.w., nie kończy się bowiem na wezwaniu skazanego do uiszczenia stosownej kwoty i na podjęciu decyzji co do rozłożenia jej na raty, odroczeniu płatności czy umorzeniu. Pozostałe czynności, jako że przepisy k.k.w. nie stanowią w tym zakresie inaczej, dokonywane są przez urząd skarbowy, stosownie do art. 27 k.k.w., w ramach porządku ukształtowanego przez przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W przypadku egzekwowania obowiązku uiszczenia kwoty stanowiącej równowartość przedmiotów podlegających przepadkowi mamy więc do czynienia ze swoistym podziałem kompetencji pomiędzy sąd pierwszej instancji oraz urząd skarbowy. Sąd wykonuje czynności, które wprost powierza mu ustawa (art. 187, art. 206 § 1 oraz art. 49 – 51 w zw. z art. 206 § 2 i 3 k.k.w.). Pozostałe czynności egzekucyjne przeprowadzane są przez urząd skarbowy, który generalnie powołany jest do wykonywania orzeczeń w przedmiocie przepadku (art. 27 k.k.w.). Generalnie rola urzędu skarbowego zaczyna się wtedy, gdy skazany nie uiści ciążących na nim należności dobrowolnie. Jak trafnie wskazuje w swoim piśmie przedstawiciel urzędu prokuratorskiego, taki podział właściwości nie jest w postępowaniu wykonawczym niczym niezwykłym (patrz: uchwała Sadu Najwyższego z dnia 24 maja 2007 roku, sygn. akt I KZP 12/07).

Podsumowanie

Po pierwsze umorzenie kwoty pieniężnej z tytułu przepadku korzyści majątkowej może nastąpić dopiero po stwierdzeniu niemożności jej ściągnięcia w drodze egzekucji będącej wynikiem bezskutecznych czynności egzekucyjnych. Sąd może w szczególnie uzasadnionych przypadkach przepadek korzyści umorzyć – w całości lub części.

 

Do wyjątkowych przypadku może zaliczyć np. ciężką chorobę zobowiązanego lub osoby dla niego najbliższej, wyjątkowo skomplikowana i trudna sytuacja rodzinna czy losowe zdarzenie powodujące utratę możliwości zarobkowania;

 

Po uprawomocnieniu się wyroku skazującego sąd bezzwłocznie przesyła wyrok do urzędu skarbowego, który ma przeprowadzić egzekucję przepadku korzyści. Wnioskowanie o umorzenie przepadku korzyści przed zakończeniem postępowania egzekucyjnego jest przedwczesne.

Adwokat Piotr Sieńko Poznań

Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w tej lub podobnej sprawie, skontaktuj się ze mną pod numerem +48 537 230 390 lub mailowo: kancelaria@sienkoipartnerzy.pl.

Zdecydowanie warto skonsultować swoją sprawę z adwokatem, który posiada doświadczenie w danego rodzaju sprawach. Z przyjemnością pomogę Ci zrozumieć wszelkie zagadnienia związane z Twoją sprawą.


Pozdrawiam,

Adwokat Piotr Sieńko

Adwokat Piotr Sieńko zdjęcie portretowe na białym tle w formacie kwadratowym

Piotr Sieńko - Adwokat Poznań (Okręgowa Rada Adwokacka w Poznaniu)

Partner zarządzający kancelarią adwokacką Sieńko Pięta i Partnerzy z siedzibą w Poznaniu. Ukończył Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na kierunku prawo oraz politologia. Ukończył aplikację adwokacką przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Poznaniu i złożył z wynikiem pozytywnym egzamin adwokacki. Autor publikacji z zakresu prawa i ekonomii. Prowadzi własną kancelarię adwokacką w Poznaniu. Prezes Zarządu Fundacji Ochrony Praw Konsumentów S&P z siedzibą w Poznaniu. Posiada bogate doświadczenie zawodowe w zakresie prawa nieruchomości, finansowego, gospodarczego, cywilnego i karnego. Na co dzień świadczy pomoc prawną oraz doradztwo gospodarcze dla przedsiębiorców i osób fizycznych. Prywatnie miłośnik gry w tenisa.